چرا سینه مردان بزرگ می‌شود و بهترین روش‌های درمان آن چیست؟

ژنیکوماستی یا بزرگ شدن غیرطبیعی سینه در مردان می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از تغییرات هورمونی طبیعی در سنین مختلف گرفته تا مصرف برخی داروها و وجود بیماری‌های زمینه‌ای، عوامل متعددی در ایجاد این وضعیت نقش دارند. شناخت دقیق این دلایل به تشخیص درست و انتخاب درمان مناسب کمک می‌کند. مهم‌ترین علل ایجاد این بیماری عبارتند از:

اختلال در تعادل هورمونی

بدن مردان به‌طور طبیعی مقدار مشخصی از هورمون‌های جنسی مردانه (تستوسترون) و زنانه (استروژن) را تولید می‌کند. معمولاً سطح تستوسترون در مردان بسیار بیشتر از استروژن است، اما اگر این تعادل به هر دلیلی برهم بخورد و میزان استروژن نسبت به تستوسترون افزایش یابد، ممکن است بافت پستانی تحریک شده و شروع به رشد کند. این عدم تعادل می‌تواند در هر سنی رخ دهد:
دوران نوزادی: به دلیل عبور هورمون‌های زنانه از بدن مادر از طریق جفت؛ معمولاً موقتی است و طی چند هفته برطرف می‌شود.
دوران بلوغ: به‌دلیل نوسانات طبیعی و موقتی هورمون‌ها که در حدود ۶۵٪ از پسران نوجوان مشاهده می‌شود؛ اغلب بدون نیاز به درمان خاصی برطرف می‌شود.
دوران میانسالی و سالمندی: به دلیل کاهش تدریجی تستوسترون و افزایش فعالیت آنزیم آروماتاز که تستوسترون را به استروژن تبدیل می‌کند.

داروها

مصرف برخی داروها می‌تواند با تأثیر بر تعادل هورمونی، منجر به این مشکل شود. از جمله این داروها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اسپیرونولاکتون (داروی ضد فشار خون)
سایمتیدین (برای درمان زخم معده و رفلاکس معده)
داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب مانند دیازپام
داروهای شیمی‌درمانی که بر تولید هورمون‌ها اثر می‌گذارند
برخی داروهای ضدویروس HIV مثل افاویرنز
هورمون‌ها و استروئیدهای آنابولیک مورد استفاده در بدنسازی
در صورتی که فرد پس از مصرف داروی خاصی دچار رشد سینه شود، باید با پزشک خود مشورت کند تا در صورت امکان داروی جایگزین تجویز شود.

مصرف الکل و مواد مخدر

برخی مواد مخدر و الکل می‌توانند مستقیماً روی سیستم غدد درون‌ریز اثر گذاشته و باعث تغییر سطح هورمون‌ها شوند. مصرف زیاد الکل، ماری‌جوانا، آمفتامین، هروئین و متادون با ایجاد اختلال در تعادل تستوسترون و استروژن می‌تواند زمینه‌ساز این بیماری شود. در این موارد، قطع مصرف ماده مضر معمولاً باعث بهبود تدریجی علائم خواهد شد.

بیماری‌ها و اختلالات پزشکی

برخی بیماری‌ها و اختلالات داخلی نیز می‌توانند از طریق تأثیر بر سیستم هورمونی باعث بروز این بیماری شوند:
تومورهای بیضه، غدد فوق کلیه یا هیپوفیز: این تومورها ممکن است هورمون‌های مؤثر در رشد بافت پستان را ترشح کنند.
اختلالات تیروئیدی: هم کم‌کاری و هم پرکاری تیروئید می‌توانند تعادل هورمونی را برهم بزنند.
نارسایی مزمن کلیه یا کبد: این بیماری‌ها با ایجاد اختلال در متابولیسم هورمون‌ها، احتمال ژنیکوماستی را افزایش می‌دهند.
سندرم کلاین‌فلتر: یک اختلال ژنتیکی که در آن مرد دارای یک کروموزوم X اضافی است (XXY) و معمولاً با سطوح پایین تستوسترون و افزایش خطر ژنیکوماستی همراه است.

چاقی مفرط

چاقی می‌تواند به دو شکل در ایجاد این مشکل نقش داشته باشد. اول اینکه چربی زیاد در ناحیه سینه باعث نمای ظاهری سینه‌های بزرگ می‌شود که به آن ژنیکوماستی کاذب گفته می‌شود.
دوم اینکه سلول‌های چربی دارای آنزیمی به نام آروماتاز هستند که می‌تواند هورمون تستوسترون را به استروژن تبدیل کند؛ این روند در افراد دارای اضافه‌وزن شدید، تشدید می‌شود و احتمال ژنیکوماستی واقعی را افزایش می‌دهد.

با توجه به تنوع علائم و اهمیت تشخیص دقیق، انتخاب یک متخصص باتجربه مانند دکتر غلامحسین حیات‌اله بهترین جراح ژنیکوماستی در آبادان، نقش مهمی در تعیین روش درمانی مناسب و رسیدن به نتیجه مطلوب دارد.

بزرگ شدن سینه که معمولاً در هر دو طرف رخ می‌دهد، اما گاهی ممکن است تنها یک طرف را درگیر کند. این بزرگ شدن می‌تواند از نظر اندازه متفاوت باشد و در برخی افراد خیلی واضح و در برخی دیگر کمتر دیده شود.
احساس حساسیت یا درد خفیف و گاهی سوزش در ناحیه سینه که بیشتر در مراحل اولیه بیماری دیده می‌شود. این درد معمولاً موقتی است و ممکن است به لمس یا فشار روی سینه‌ها حساسیت داشته باشد.
وجود بافت نرم، لاستیکی یا کمی سفت در زیر نوک سینه که معمولاً قابل لمس است. این بافت نشانه رشد بافت غده‌ای است و با چربی تفاوت دارد، چون چربی معمولاً نرم‌تر و پخش‌تر است.
ترشح مایع از نوک سینه که در موارد بسیار نادر اتفاق می‌افتد و معمولاً نشانه‌ای از عفونت، التهاب یا بیماری‌های جدی‌تر مانند تومور است که نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد.

شرح حال و معاینه بالینی

پزشک ابتدا سوالاتی درباره سابقه مصرف داروها، مواد مخدر، الکل، الگوهای هورمونی، سابقه خانوادگی بیماری‌ها و هرگونه علائم همراه می‌پرسد. سپس معاینه دقیق سینه‌ها را انجام می‌دهد تا نوع بافت بزرگ شده (غده‌ای یا چربی) و وجود هرگونه توده مشکوک مشخص شود.

آزمایش‌های خونی

بررسی دقیق سطح هورمون‌های مختلف شامل تستوسترون (هورمون مردانه)، استروژن (هورمون زنانه)، هورمون‌های هیپوفیزی مانند LH و FSH، پرولاکتین و هورمون تیروئید (TSH) انجام می‌شود تا اختلالات هورمونی که باعث بزرگ شدن سینه شده‌اند مشخص شود.

تصویربرداری

اگر معاینه و آزمایش‌ها کافی نباشند یا به دلیل وجود توده مشکوک پزشک نیاز به بررسی بیشتر داشته باشد، از تصویربرداری استفاده می‌شود:
سونوگرافی سینه برای تشخیص تفاوت بین بافت غده‌ای و چربی و شناسایی توده‌ها
ماموگرافی برای رد احتمال سرطان (هرچند در مردان بسیار نادر است)
MRI در موارد پیچیده و زمانی که نیاز به بررسی دقیق‌تر وجود دارد

درمان دارویی

در مراحل اولیه که هنوز بافت سینه حالت فیبروتیک (سفت و غیرقابل برگشت) پیدا نکرده است، درمان دارویی می‌تواند مؤثر باشد. این داروها با هدف اصلاح تعادل هورمونی و کاهش رشد بافت غده‌ای استفاده می‌شوند:
تاموکسیفن: یک داروی آنتی‌استروژن که با مسدود کردن گیرنده‌های استروژن در بافت سینه، از رشد بیشتر آن جلوگیری می‌کند. این دارو رایج‌ترین و پرکاربردترین درمان دارویی است و معمولاً به مدت چند ماه مصرف می‌شود.
کلومیفن: دارویی که با تحریک تولید تستوسترون، سطح هورمون‌های مردانه را افزایش می‌دهد و به کاهش رشد بافت پستان کمک می‌کند.
آناستروزول: مهارکننده آنزیم آروماتاز که از تبدیل تستوسترون به استروژن جلوگیری می‌کند و در موارد خاص و پیچیده‌تر کاربرد دارد.

تجویز داروها باید تحت نظر پزشک متخصص انجام شود و معمولاً چند ماه طول می‌کشد تا نتایج قابل مشاهده شوند.

اصلاح سبک زندگی

تغییر در سبک زندگی نقش مهمی در کاهش علائم دارد، به خصوص در مواردی که علت اصلی چاقی، مصرف داروها یا مواد مخدر باشد:
کاهش وزن و چربی بدن با استفاده از رژیم غذایی سالم و ورزش منظم
پرهیز از مصرف داروهای غیرضروری که ممکن است باعث اختلال هورمونی شوند
قطع مصرف الکل و مواد مخدر که تعادل هورمونی را مختل می‌کنند
انجام تمرینات قدرتی مخصوص ناحیه سینه مانند پرس سینه، شنا و تمرین با دمبل برای تقویت عضلات و بهبود ظاهر سینه

درمان بیماری‌های زمینه‌ای

اگر ژنیکوماستی ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای باشد، درمان بیماری اصلی اولویت دارد. این بیماری‌ها شامل اختلالات هورمونی مانند هیپوگنادیسم (کاهش تولید هورمون تستوسترون)، پرکاری یا کم‌کاری تیروئید، تومورهای غدد درون‌ریز مثل تومورهای هیپوفیز یا بیضه، و همچنین بیماری‌های مزمن کبد و کلیه می‌شوند. کنترل و درمان دقیق این بیماری‌ها باعث بازگشت تعادل هورمونی در بدن شده و رشد غیرطبیعی بافت سینه کاهش می‌یابد. در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای هورمونی مکمل یا تغییرات دارویی را نیز توصیه کند تا تعادل هورمونی بهتر حفظ شود.

جراحی

در مواردی که درمان دارویی و اصلاح سبک زندگی موثر نباشد یا بیمار از نظر زیبایی و روانی ناراضی باشد، جراحی به عنوان گزینه‌ای مؤثر و قطعی پیشنهاد می‌شود. روش‌های مختلف جراحی وجود دارد که بسته به میزان بافت چربی و غده‌ای، شرایط بیمار و نظر جراح انتخاب می‌شود:
لیپوساکشن: این روش کم‌تهاجمی برای حذف چربی اضافی در ناحیه سینه به کار می‌رود و برای مواردی مناسب است که بزرگ شدن سینه بیشتر به دلیل تجمع چربی باشد. لیپوساکشن با ایجاد چند برش کوچک، چربی را به‌وسیله لوله نازکی (کانولا) خارج می‌کند و عموماً دوره بهبودی کوتاه و عوارض کمی دارد.
ماستکتومی زیرجلدی: این روش شامل برداشت بافت غده‌ای از طریق برش کوچکی زیر نوک سینه است که باعث حفظ ظاهر طبیعی سینه می‌شود. در این جراحی، علاوه بر حذف بافت غده‌ای، شکل و تقارن سینه نیز بهبود می‌یابد.
ترکیب هر دو روش: در موارد پیچیده‌تر که هم بافت چربی و هم بافت غده‌ای به طور قابل توجهی افزایش یافته‌اند، معمولاً هر دو روش لیپوساکشن و ماستکتومی زیرجلدی به صورت ترکیبی انجام می‌شوند تا بهترین نتیجه حاصل شود.

عدم درمان به موقع می‌تواند پیامدهای جسمی و روانی متعددی به همراه داشته باشد که شامل موارد زیر می‌شود:
تشدید بزرگ شدن سینه: با گذشت زمان، بافت پستان ممکن است بیشتر رشد کند و بزرگ‌تر شود که باعث افزایش نارضایتی بیمار می‌گردد.
تغییرات بافتی غیرقابل برگشت: در مراحل پیشرفته، بافت سینه ممکن است فیبروز شده و سخت و غیرقابل انعطاف شود، که درمان‌های دارویی در این مرحله کمتر مؤثر خواهند بود.
افزایش درد و حساسیت: برخی بیماران ممکن است درد بیشتری در ناحیه سینه تجربه کنند که می‌تواند کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد.
اختلالات روانی و اجتماعی: بزرگ شدن سینه در مردان ممکن است منجر به کاهش اعتماد به نفس، اضطراب، افسردگی و مشکلات اجتماعی شود. این افراد ممکن است از حضور در مکان‌های عمومی مانند استخر، ساحل و باشگاه‌های ورزشی خودداری کنند.
خطرات احتمالی تومور: در موارد نادر، ممکن است بزرگ شدن سینه ناشی از وجود توده‌های سرطانی یا پیش‌سرطانی باشد که عدم درمان به موقع می‌تواند منجر به پیشرفت بیماری و تهدید جدی سلامت شود.
کاهش کیفیت زندگی: مشکلات جسمی و روانی ناشی از ژنیکوماستی می‌تواند به کاهش کیفیت زندگی، مشکلات خواب و اختلال در فعالیت‌های روزانه منجر شود

بنابراین، مراجعه به موقع به پزشک و دریافت تشخیص و درمان مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است تا از بروز این عوارض جلوگیری شود.

بزرگ شدن سینه در مردان، گرچه موضوعی نسبتاً شایع است، اما اغلب نادیده گرفته می‌شود. تشخیص دقیق علت و انتخاب روش درمان مناسب می‌تواند این عارضه را به‌طور کامل رفع کرده و از تبعات روانی و اجتماعی آن جلوگیری کند. توصیه می‌شود در صورت مشاهده هرگونه تغییر غیرعادی در ناحیه سینه، به پزشک متخصص غدد یا جراح عمومی یا پلاستیک مراجعه کنید.
دکتر غلامحسین حیات اله، بهترین جراح پلاستیک و زیبایی آبادان، با بهره‌گیری از پیشرفته‌ترین تکنیک‌ها و تجهیزات روز، جراحی فرم‌دهی سینه را با ظرافت و دقتی بی‌نظیر انجام می‌دهد. اگر دوست دارید ظاهر زیباتر و اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید، همین الان با کلیک روی دکمه دریافت نوبت، مشاوره تخصصی خود را رزرو کنید و یا با شماره 06153223982 تماس بگیرید.

منابع
my.clevelandclinic
hopkinsmedicine